nr. 0006

Wijkagent Jaap (houdt het bordje vast) samen met zijn collega’s 

Stipt om half twee ‘s middags begint de briefing van de avonddienst. Circa 20 geüniformeerde agenten wonen deze bij. Er wordt stil gestaan bij het 12,5 jarig jubileum van een van de agenten, daarna worden gezochte personen getoond evenals auto’s waar naar uitgekeken moet worden. De plekken die extra surveillance nodig hebben worden doorgenomen. Veelal ‘hangplekken’ waar mensen bij elkaar komen en overlast veroorzaken. De huizen in Tarwewijk zijn veelal flatgebouwen waar op veel hoeken winkelpanden zijn. Daar zijn nu vaak Poolse en Bulgaarse supermarkten in gevestigd. Vooral ’s avonds komen hier veel Poolse en Bulgaarse mannen samen die voor de etalage gaan staan praten of dubbel parkeren. De mensen die boven de supermarkt wonen horen dat goed. Er komen hier dan ook veel klachten over binnen net als over groepen jongeren die op pleintjes samenkomen en overlast veroorzaken. Jaap vraagt tijdens de briefing de collega’s wat vaker langs bepaalde plekken te rijden ter preventie van samenscholing maar ook om de mogelijkheden voor drugsdealers zoveel mogelijk te beperken.  

Als ik mezelf in een kogelvrij vest heb gehesen en een felgekleurd stagiaire hesje om heb geslagen kan ik naast Jaap in de auto stappen en begint de dienst. Geroutineerd rijdt Jaap langs alle mogelijke plekken die extra politieogen nodig hebben. Hij lijkt met zijn aandacht helemaal bij ons gesprek te zijn en toch ziet Jaap vanuit zijn ooghoeken onmiddellijk dat een jongeman op een bankje snel wat wegstopt als wij langsrijden. Jaap aarzelt geen moment en stopt direct. De jongen springt op en verliest iets uit zijn jaszak dat met een metalen plof op de grond valt. Hij reikt naar de grond en ik zie een halve liter bier in zijn zak verdwijnen. Jaap loopt om het bankje en wijst naar het reeds geopende blikje dat de jongen snel op de grond heeft gezet. “Identiteitsbewijs”, zegt Jaap.  De jongen vist een rijbewijs uit zijn zak. Via het registratiesysteem van de politie kan Jaap van iedereen het doopceel lichten. Jaap vraagt waarom hij daar zit te drinken, hij weet toch dat dat niet mag in Tarwewijk?! De jongen weet van niks. Hij komt uit het oosten van het land, heeft nog een lang treinreis voor de boeg en zit net uit te blazen van een dag werken. Ik vraag hem geïnteresseerd naar zijn werk, hij zegt dat hij elektromonteur is. Jaap zegt niks en is ondertussen bezig met de verwerking van een proces verbaal, dat gaat na het invoeren van wat gegevens vanzelf, en krijgt de jongen gewoon thuisgestuurd: 60 euro voor drinken in het openbaar. Jaap spoort de jongeman aan om naar het Zuiderpark te lopen, daar kan hij rustig zitten en zijn andere blikje opdrinken. Gehoorzaam loopt de jongen die kant op. Ik voel met de jongen mee, heeft hij net een lange dag gewerkt, kan hij niet eens even rustig op een bankje zitten en een biertje drinken. Terug op het bureau laat Jaap me de lijst met delicten zien die deze jongeman al op zijn naam heeft staan; geweldpleging, heling, belediging, mishandeling. Geen lieve jongen dus en ik moet mijn naïeve blik een beetje bijstellen.  

De avond gaat voort, nog enkele bekeuringen worden uitgedeeld voor dubbel parkeren, rijden zonder helm, drinken in het openbaar. Iedere bekeurde wordt door Jaap op het bureau nagetrokken en ze hebben allemaal een lang strafblad. Dat verwondert me. Ik woon in de stad en begeef me dagelijks tussen de Rotterdammers, en toch verwacht ik niet dat alle mensen die aangehouden worden een strafblad hebben. 

Dan komt er een melding binnen over een burenruzie met gewonden. Zonder aarzelen zet Jaap de sirene aan en we rijden met hoge snelheid naar de bewuste flat. Daar arriveren ook twee andere politiewagens en onder geroep van ‘POLITIE’ rennen de agenten met twee treden tegelijk de trap op, vier hoog, ik hobbel er achteraan. Boven staat een verwarde jongen en een hele boze man, ingeslagen ramen en veel bloed. De jongen verwondde zich aan de scherven toen hij in blinde woede het raam van de buurman in trapte. Vervolgens sloeg de buurman zijn ramen aan diggelen en werd er veel over en weer geroepen. De jongen wordt meegenomen naar de ambulance om vervolgens in hechtenis genomen te worden. Als hij een klacht indient tegen zijn buurman moet ook deze naar het bureau, de exacte afloop hiervan ken ik niet. Wel wordt me duidelijk dat burenoverlast en burenruzie vaak voorkomen in Tarwewijk. Gehorige en kleine huizen drijven sommigen tot wanhoop. In de loop van de avond verwijst Jaap twee andere buren door naar burenbemiddeling.  

Dat is waarschijnlijk ook een van de redenen dat de politie streng handhaaft op het samenscholingsverbod en alcoholgebruik op straat. Mensen in Tarwewijk wonen dicht op elkaar, overlast gevend gedrag probeert de politie zoveel mogelijk te weren, om de wijk prettig en leefbaar te houden. En dat gaat ver merk ik. Ieder groepje dat stil staat, iedereen die op een muurtje zit wordt aangesproken en aangemaand verder te gaan, in Tarwewijk moet je blijven lopen.  

Rond 21.30 uur rijden we door een van de zijstraten van de Pleinweg. Jaap vertelt dat hier een aantal weken geleden veel dakloze Poolse mannen zijn aangetroffen in de houten schuurtjes achter de huizen. “Merken de bewoners dat niet?”, vraag ik. Jaap schudt zijn hoofd: “We kunnen wel even kijken”, zegt hij. We parkeren de auto, hij geeft me een grote zaklamp en we lopen naar de poort die de steeg tussen de twee huizenblokken scheidt van het trottoir. Ik verwacht dat de poort gesloten is maar hij geeft mee als ik er tegenaan duw. We lopen de slecht onderhouden steeg in, alhoewel er sporen van een recente opruimactie zichtbaar zijn, liggen er hoopjes samen geveegd vuil om de 5 meter tot zover ik kan kijken. Het vuil bestaat voornamelijk uit lege blikjes, veel halve witte stokbroden, wc-papier en dennennaalden. Ik zie een grote diversiteit aan houten huisjes die de steeg scheiden van de tuinen, redelijk nieuwe, zelf getimmerde, hele oude, alles wisselt elkaar af. De eerste nieuwe huisjes zijn allemaal van binnenuit gesloten. Als we doorlopen hoor ik iets en tegelijkertijd zie ik een deur bewegen. Ik schijn met de zaklamp op de deur en Jaap trekt hem open. We kijken in het gezicht van een man, jaar of 35, sterk vermagerd, grote ogen, verward haar. Een onaangename geur van oude kleren, dekens en eten komt met hem mee naar buiten. “Paspoort, id”, vraagt Jaap. Nee schudt de man, gestolen, hij heeft wel een andere kaart met een foto en zijn naam. Hiermee kan Jaap zijn gegevens opzoeken. Wat hij daar doet? Een gesprek ontspint zich. Hij is al 8 jaar in Nederland, heeft 5 jaar gewerkt, is toen zijn werk kwijt geraakt, en zijn id is gestolen. Jaap zegt dat hij morgen weg moet zijn, vannacht mag hij hier nog blijven. Tegen mij zegt Jaap dat het ook zo wat is om die mensen om 10 uur s‘avonds weg te sturen, dan kunnen ze nergens meer heen. Op een briefje schrijft hij de naam en het adres van het Leger des Heils waar de man voor een slaapplaats terecht kan. De man prevelt wat en bedankt Jaap dat hij die nacht nog mag blijven. Bij de volgende deuren herhaalt zich steeds dit gesprek. Vermagerde en vervuilde mannen, id of paspoort gestolen, werk verloren, kunnen geen kant op. De verwarde man begrijpt nauwelijks waar hij is, onder invloed van drugs wankelt hij op zijn benen. Weer hetzelfde ritueel, vragen om paspoort, nee gestolen, ander pasje, nee. “What’s your name, date of birth”,  daarmee heeft Jaap in ieder geval toegang tot zijn gegevens. Veel vermogensdelicten, bedelarij, geen geweldsdelicten, alles gericht om geld bij elkaar te vinden om drugsgebruik mogelijk te maken. “Are you using drugs?”, vraagt Jaap, de man knikt. “Cocaïne?”, nee schudt de man, “Heroïne?” ja, hij kijkt ons verloren aan. “Do you want to stop?”, vraagt Jaap, de man kijkt een klein beetje hoopvol en Jaap schrijft het adres van Victory Outreach Kerk op een briefje en de reden waarom hij de man daarheen stuurt. “You go there tomorrow and they will help you stop, ok?” Knikkend neemt de man het briefje aan. We besluiten de steeg niet langer door te lopen en gaan terug naar het bureau. De dienst zit erop. Maar ik zit vol vragen. Over de grote hoeveelheid doelloos rondlopende mannen in Tarwewijk, de aan het zicht onttrokken dakloze n met verslavingsproblemen midden in woonwijken. Ook vragen over hulpverlening en doorverwijzing door de politie. Zonder paspoort of ID kunnen de mannen niet terecht bij de gemeente. Maar ook zonder dat probleem vertelt Jaap me dat hij meestal doorverwijst naar particuliere hulpverlening of kerken. Dan zijn de lijnen het kortst en weet hij zeker dat de mensen geholpen worden.  

TIjdens de wandeling met Jaap keek ik door zijn ogen naar die kanten in de wijk waar het schuurt en piept. Meer mensen zien dit en willen daar helpen om dat te verbeteren. Victory Outreach, House of Hope, de Cultuur Werkplaats en nog vele andere initiatieven. Voor de Wijkcollectie gaan we ze spreken en volgen. Misschien heb jij ook zo je ideeën over de wijk of ervaringen die je wil delen? Laat het ons weten!